Նորածնային դեղնուկ․ պատճառները, ախտանիշները, ում դիմել
Նյութը պատրաստվել է նեոնատոլոգ Արթուր Ջանազյանի հետ համատեղ։
Նորածնային դեղնուկը տարածված ախտաբանական վիճակ է, որն առաջանում է շատ նորածինների մոտ, հատկապես լույս աշխարհ գալու առաջին օրերին։ Այն արտահայտվում է նորածնի մաշկի և աչքի եղջերաթաղանթների դեղնությամբ, որն առաջանում է արյան մեջ բիլիռուբինի բարձր մակարդակի հետևանքով։ Թույլ արտահայտված դեղնուկն անվնաս է և սովորաբար անցնում է ինքնուրույն, սակայն այն կարող է նաև լուրջ առողջական խնդիրների մասին վկայել։
Նորածնային դեղնուկի պատճառները
Նորածնային դեղնուկի ամենահաճախ հանդիպող պատճառը նորածնի անհաս լյարդն է, որը դեռևս լիովին ի վիճակի չէ մշակել և հեռացնել բիլիռուբինը։ Գոյություն ունեն գործոններ, որոնք մեծացնում են դեղնուկի հավանականությունը․
Անհաս նորածին – 37 շաբաթականից շուտ ծնված նորածիններն ունեն ոչ լրիվ զարգացած լյարդ, ինչը մեծացնում է դեղնուկի հավանականությունը։
Արյան խմբի անհամապատասխանություն – Մոր և պտղի արյան խմբերի անհամապատասխանությունը կարող է առաջացնել հակամարմիններ, որոնք արագացնում են նորածնի էրիթրոցիտների քայքայումը և բիլիռուբինի մակարդակի բարձրացումը։
Կրծքով կերակրում – Կրծքով կերակրվող երեխաների մոտ կարող է առաջանալ ջրազրկում և կալորիաների անբավարարություն առաջին օրերին։
Ծննդաբերական կապտուկներ – Ծննդաբերության ընթացքում առաջացած կապտուկները ևս կարող են նպաստել բիլիռուբինի մակարդակի բարձրացմանը։
Նորածնային դեղնուկին ուղեկցող ախտանիշները
Դեղնուկի հիմնական դրսևորումն է մաշկի և աչքի սպիտակուցաթաղանթի դեղնավուն երանգավորումը, որը սկսվում է դեմքից և տարածվում է մարմնի ներքևի հատվածներ։ Այն հաճախ ի հայտ է գալիս երկրորդից չորրորդ օրերին։ Ծանր դեպքերում կարող են առաջանալ այլ ախտանիշներ՝
– Լեթարգիա և թերսնուցում
– Մեզի մգացում
– Սպիտակավուն կամ կավճանման կղանք
Բուժումը
Թեթև դեպքերում նորածնային դեղնուկը կարող է անցնել առանց հատուկ բուժման, քանի որ լյարդը հասունանում է, և բիլիռուբինի նյութափոխանակությունը դառնում է ավելի արդյունավետ։ Կանոնավոր կերակրումը (8-12 անգամ օրական) օգնում է երեխաներին արագորեն հեռացնել բիլիռուբինը աղիների միջոցով։
Ծանր դեպքերում բուժումը ներառում է․
Ֆոտոթերապիա – Նորածնին տեղադրում են կապույտ լույսերի տակ, որոնք արագացնում են բիլիռուբինի քայքայումը մաշկում։
Արյան փոխանակում – Ծանր դեպքերում նորածնի արյան մի մասը փոխարինվում է դոնորական արյունով՝ արյան մեջ բիլիռուբինի մակարդակը նվազեցնելու նպատակով։
Բուժման համար օգտագործվում են միջազգային ուղեցույցներ, որոնք թարգմանվել և հաստատվել են ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից։ Տեղեկացեք այստեղ:
Ամփոփում
Նորածնային դեղնուկը տարածված է և սովորաբար անվնաս, սակայն խիստ կարևոր է հետևել ախտանիշներին, քանի որ ծանր դեղնուկը կարող է հանգեցնել բարդությունների, ինչպիսիք են գլխուղեղի վնասումը։ Վաղ ախտորոշումն ու համապատասխան բուժումը նորածնի առողջության համար կենսական են։