Խեցիների գերաճ․ ինչ պետք է իմանալ

Նյութը պատրաստվել է Աստղիկ ԲԿ-ի քիթ-կոկորդ-ականջաբան, ԼՕՌ վիրաբույժ Վահան Նալբանդյանի հետ համատեղ։

Քթով ազատ շնչելը մեր կյանքի բնական և անբաժանելի մասն է։ Երբ քթով շնչելը դժվարանում է, մենք ոչ միայն սկսում ենք զգալ անհարմարություն, այլև առաջանում են առողջական լուրջ խնդիրներ։ Դրա ամենատարածված պատճառներից մեկը խեցիների գերաճն է (խեցիների հիպերտրոֆիա)։ Այս բլոգում կարող եք կարդալ թե ինչ է այն, ինչից է առաջանում և ինչպես է բուժվում։

Ինչ են քթային խեցիները

Քթային խեցիները փոքր ոսկրային ձևավորումներ են, որոնք պատված են լորձաթաղանթով և գտնվում են քթի խոռոչում։ Դրանք 3 զույգ են՝ վերին, միջին և ստորին։ Նրանց հիմնական գործառույթն է․

• տաքացնել և խոնավացնել ներշնչվող օդը,
  
• մաքրել օդը փոշուց և մանրէներից,
  
• ապահովել քթի նորմալ ֆունկցիան։
  

Երբ խեցիների լորձաթաղանթը հաստանում է և մեծանում, առաջանում է խեցիների գերաճ, որը խանգարում է օդի բնական հոսքին։

Խեցիների գերաճի առաջացման պատճառները

Խեցիների գերաճը կարող է ունենալ տարբեր պատճառներ․

1. Քրոնիկ ռինիտ (քթի երկարատև բորբոքում) – ամենատարածված պատճառը։
   
2. Ալերգիկ ռինիտ – ալերգիայի հետևանքով խեցիների լորձաթաղանթը մշտապես այտուցվում է։
   
3. Քթի միջնապատի ծռվածություն – եթե միջնապատը ծռված է, օդի հոսքը խախտվում է, և խեցիներից մեկը սկսում է գերաճել։
   
4. Հորմոնալ գործոններ – երբեմն հղիության ընթացքում կամ հորմոնալ փոփոխությունների ֆոնին խեցիները մեծանում են։
   
5. Բակտերիալ և վիրուսային վարակներ – հաճախակի սուր շնչառական հիվանդությունները կարող են բերել լորձաթաղանթի հաստացման։
   
6. Շրջակա միջավայրի վնասակար գործոններ– փոշի, ծուխ, քիմիական գոլորշիներ։
   

Հետևանքները

Խեցիների գերաճը միայն անհարմարություն չէ։ Այն կարող է առաջացնել լուրջ հետևանքներ․

• Քթի մշտական փակվածություն,
  
• Քնի խանգարումներ, խռմփոց, քնի օբստրուկտիվ ապնոէ,
  
• Քրոնիկ գլխացավեր, հոգնածություն,
  
• Համի և հոտառության զգացողության վատացում,
  
• Շնչառության դժվարացում ֆիզիկական ակտիվության ժամանակ,
  
• Երեխաների մոտ՝ խոսքի զարգացման խանգարումներ։
  

Երկարաժամկետ անտեսման դեպքում խեցիների գերաճը կարող է հանգեցնել թթվածնային անբավարարության, որը բացասաբար է ազդում սրտի, թոքերի և նյարդային համակարգի վրա։

Ախտորոշումը

ԼՕՌ բժշկի կողմից ախտորոշումը սովորաբար կատարվում է հետևյալ մեթոդներով․

• Ռինոսկոպիա – քթի խոռոչի զննում հատուկ գործիքով։
  
• Էնդոսկոպիկ հետազոտություն – մանրակրկիտ գնահատում տեսախցիկի միջոցով։
  
• Համակարգչային տոմոգրաֆիա – բարդ դեպքերում գնահատելու համար քթի կառուցվածքը և խեցիների չափերը։
  
• Ալերգոլոգիական հետազոտություններ – եթե կա ալերգիայի կասկած։
  

Բուժման պահպանողական մեթոդներ

Սկզբնական փուլերում և թեթև դեպքերում հնարավոր է խուսափել վիրահատությունից։ Պահպանողական բուժման հիմնական ուղղություններն են․

1. Դեղորայքային բուժում
   
   • հակահիստամինայիններ (ալերգիայի դեպքում),
     
   • քթի լվացումներ աղային լուծույթով,
     
   • տեղային կորտիկոստերոիդային սփրեյներ՝ բորբոքումը նվազեցնելու համար։
     
2. Ապրելակերպի փոփոխություններ
   
   • հրաժարում ծխախոտից և ալկոհոլից,
     
   • օդի խոնավեցում տանը,
     
   • ալերգենների նվազեցում։
     
3. Ֆիզիոթերապիա
   
   • երբեմն օգտագործվում են հատուկ սարքեր, որոնք նպաստում են լորձաթաղանթի այտուցի նվազմանը։
     

Սակայն պետք է նշել, որ պահպանողական բուժումը սովորաբար ապահովում է ժամանակավոր արդյունք։

Վիրահատական բուժում

Երբ պահպանողական միջոցները չեն տալիս բավարար արդյունք, առաջարկվում է վիրահատական միջամտություն։ Այսօր կիրառվում են մի քանի մեթոդներ․

1. Սուբմուկոզալ ռեզեկցիա – խեցիների ներսի հյուսվածքի մասամբ հեռացում՝ արտաքին տեսքը պահելով։
   
2. Կոբլացիա (Coblation) – ռադիոհաճախականությամբ խեցիների հյուսվածքի նվազեցում։
   
3. Լազերային կոնխոտոմիա – լազերի միջոցով խեցիների ծավալի փոքրացում։
   
4. Միկրոդեբրիդերային կոնխոտոմիա – հատուկ միկրովիրաբուժական սարքով խեցիների ձևափոխում։
   
5. Կրիոթերապիա – խեցիների հյուսվածքի սառեցում և փոքրացում։
6. Տուրբինոպլաստիկա
   

Վիրահատական միջամտությունները սովորաբար կատարվում են տեղային կամ ընդհանուր անզգայացման պայմաններում և ապահովում են երկարատև կամ մշտական արդյունք։

Ամրագրեք ձեր այցը քիթ-կոկորդ-ականջաբան, ԼՕՌ վիրաբույժ Վահան Նալբանդյանի մոտ Doctor Yan հավելվածի միջոցով կամ doctoryan.am կայքում։ Հարցերի դեպքում զանգահարեք 8507 կարճ համարին։

Վերականգնման շրջան

Վիրահատությունից հետո սովորաբար պահանջվում է մի քանի օր հանգիստ ռեժիմ։ Հնարավոր են թեթև ցավ, քթի փակվածություն կամ փոքր արյունահոսություն, որոնք անցնում են կարճ ժամանակում։ Հիվանդին խորհուրդ է տրվում․

• խուսափել ծանր ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունից առաջին շաբաթներին,
  
• չօգտագործել սուր, շատ տաք կամ ալկոհոլային սնունդ,
  
• պարբերաբար գալ բժշկի մոտ՝ զննման։
  

Լավ արդյունքի դեպքում հիվանդը արդեն առաջին օրերից սկսում է զգալ ազատ շնչելու հաճույքը։

Ամփոփում

Խեցիների գերաճը տարածված, բայց բուժելի խնդիր է։ Այն կարող է առաջանալ տարբեր պատճառներով՝ սկսած քրոնիկ բորբոքումից մինչև կառուցվածքային առանձնահատկություններ։ Պահպանողական միջոցները որոշ դեպքերում օգնում են, սակայն հաճախ պահանջվում է վիրահատական միջամտություն։

Ամենակարևոր խորհուրդը՝ մի անտեսեք քթի մշտական փակվածությունը։ Եթե նկատում եք, որ դժվարանում եք շնչել, հաճախակի ունեք խռմփոց կամ գլխացավեր, դիմեք ԼՕՌ բժշկի։ Ժամանակին բուժումը կկանխի բարդությունները և կվերադարձնի կյանքի բնական որակը՝ ազատ շնչելու հնարավորություն։

Ամրագրեք ձեր այցը քիթ-կոկորդ-ականջաբան, ԼՕՌ վիրաբույժ Վահան Նալբանդյանի մոտ Doctor Yan հավելվածի միջոցով կամ doctoryan.am կայքում։ Հարցերի դեպքում զանգահարեք 8507 կարճ համարին։