Ի՞նչ է դենսիտոմետրիան և ինչու է կարևոր

Նյութը պատրաստվել է «Մաստեր Մեդ» ԲԿ-ի ճառագայթաբան, դենսիտոմետրիայի մասնագետ Անահիտ Խաչատրյանի հետ համատեղ։

Դենսիտոմետրիան ոչ ինվազիվ, անցավ, ախտորոշիչ հետազոտություն է, որն օգնում է գնահատել ոսկրերի խտությունը։ Այն ամենակարևոր գործիքն է ոսկրային կոտրվածքների կանխարգելման գործում, հատկապես կանանց և տարեցների մոտ, որոնց մոտ կալցիումի կորուստը կարող է հանգեցնել ոսկրերի փխրունության։

Դենսիտոմետրիան առավել հաճախ օգտագործվում է օստեոպորոզի ախտորոշման և վերահսկման համար։ Օստեոպորոզը տարածված հիվանդություն է, որի դեպքում ոսկորները դառնում են փխրուն ու թույլ՝ բարձրացնելով կոտրվածքների ռիսկը, հատկապես կոնքոսկրերի, ազդրոսկրերի, ողերի և դաստակի մակարդակներում։

Ինչպե՞ս է աշխատում դենսիտոմետրիան

Դենսիտոմետրիան սովորաբար իրականացվում է հատուկ սարքով՝ DEXA կամ DXA անվանումով (Dual-energy X-ray Absorptiometry)։ Սա ռենտգեն սարք է, որը երկու տարբեր ուժգնության ռենտգենյան ճառագայթների միջոցով չափում է, թե որքան խիտ են ձեր ոսկրերը։ Ամենատարածված չափվող հատվածներն են՝ գոտկային ողերը և կոնքոսկրերը։

Հետազոտությունը տևում է մոտ 10-15 րոպե։ Այն իրականացվում է առանց ներարկումների, ցավի կամ այլ անհարմարությունների։ Պացիենտը պառկում է հարթ սեղանի վրա, և սարքը շարժվում է վերևից՝ հավաքելով տվյալները։

Ում համար է ցուցված դենսիտոմետրիան

Դենսիտոմետրիան հատկապես կարևոր է այն մարդկանց համար, ովքեր ունեն օստեոպորոզի զարգացման բարձր ռիսկ։ Ահա որոշ խմբեր, ում համար այս հետազոտությունը խորհուրդ է տրվում.

1. Կանայք՝ 65 տարեկանից բարձր, անկախ առողջական վիճակից
   
2. Կանայք՝ 50–65 տարեկանում, եթե առկա են ռիսկի գործոններ (օրինակ՝ վաղ դաշտանադադար, ծխախոտի օգտագործում)
   
3. Տղամարդիկ՝ 70-ից բարձր, կամ ավելի շուտ՝ եթե կան ռիսկի գործոններ
   
4. Մարդիկ, ովքեր ունեն քրոնիկ հիվանդություններ կամ ընդունում են դեղամիջոցներ, որոնք կարող են վնասել ոսկրերին (օրինակ՝ կորտիկոստերոիդներ)
   
5. Նախկինում ունեցած կոտրվածքներ, հատկապես եթե դրանք տեղի են ունեցել առանց լուրջ հարվածի
   
6. Ներկայիս կամ անցյալում օստեոպորոզով ախտորոշված անձինք, որոնց մոտ պետք է գնահատել բուժման արդյունավետությունը
   

Երբ է պետք անցնել դենսիտոմետրիա

Եթե դուք պատկանում եք վերոնշյալ խմբերից որևէ մեկին, կամ ձեր բժիշկը կասկածում է, որ ձեր ոսկրերը թուլացած են, նա կարող է խորհուրդ տալ դենսիտոմետրիա։ Այս հետազոտությունը սովորաբար կրկնվում է յուրաքանչյուր 1-2 տարին մեկ անգամ՝ գնահատելու բուժման ընթացքը կամ փոփոխությունները։

Ժամանակակից սարքավորումների առավելությունները

Այսօրվա դենսիտոմետրիայի սարքերը ավելի արագ են, ճշգրիտ և անվտանգ։ Դրանք օգտագործում են շատ ցածր չափաբաժնով ռենտգեն ճառագայթում, ինչը նշանակում է՝ ճառագայթումն անհամեմատ քիչ է՝ համեմատած սովորական ռենտգեն հետազոտությունների հետ։ Ժամանակակից DXA սարքերը նաև կարող են գնահատել մարմնի ճարպային և մկանային զանգվածը՝ ավելի ամբողջական պատկեր տալով ձեր առողջական վիճակի մասին։

Ինչպե՞ս պատրաստվել դենսիտոմետրիային

Դենսիտոմետրիան հատուկ պատրաստում չի պահանջում։ Սակայն որոշ մանրուքներ պետք է հաշվի առնել՝

• Հետազոտությունից առնվազն 24 ժամ առաջ չօգտագործել կալցիում պարունակող հավելումներ։
  
• Եթե դուք վերջերս անցել եք այլ ռենտգեն հետազոտություն՝ կոնտրաստով (օրինակ՝ բարիում պարունակող հետազոտություն), տեղեկացրեք բժշկին։
  
• Հագեք հարմար, մետաղական պարագաներ չպարունակող հագուստ։ Գոտին կամ զարդերը կարող են խանգարել։
  

Ինչպես են գնահատվում արդյունքները

Դենսիտոմետրիայի արդյունքները ներկայացվում են «T-score» ցուցանիշով։

• T-score ≥ -1.0 – նորմալ ոսկրային խտություն
  
• T-score -1.0-ից -2.5 – ոսկրային խտության նվազում (օստեոպենիա)
  
• T-score ≤ -2.5 – օստեոպորոզ
  

Ցուցանիշները բժշկի համար հիմք են դառնում բուժման որոշման համար։ Եթե ախտորոշվում է օստեոպորոզ կամ օստեոպենիա, բժիշկը կարող է նշանակել համապատասխան սննդակարգ, վարժություններ, վիտամիններ կամ դեղամիջոցներ։

Ամփոփում

Դենսիտոմետրիան կարևոր գործիք է ձեր ոսկրերի առողջությունը պահպանելու համար։ Այն օգնում է ախտորոշել խնդիրը նախքան կոտրվածքների առաջացումը և ապահովել ժամանակին բուժում։ Եթե դուք մտահոգված եք ձեր ոսկրերի առողջությամբ կամ պատկանում եք ռիսկի խմբերից մեկին, խորհուրդ է տրվում դիմել ձեր բժշկին և քննարկել այս հետազոտությունը։

Անցեք դենսիտոմետրիա Արմավիրի մարզում՝ «Մաստեր Մեդ» ԲԿ-ի ճառագայթաբան, դենսիտոմետրիայի մասնագետ Անահիտ Խաչատրյանի մոտ։ Այցը ամրագրել կարող եք Doctor Yan հավելվածում կամ doctoryan.am կայքում։ Հարցերի դեպքում զանգահարեք Doctor Yan-ի աջակցման կենտրոն՝ 8507 կարճ համարով։