Սուր սինուսիտ կամ սուր ռինոսինուսիտ

Նյութը պատրաստվել է քիթ-կոկորդ-ականջաբան Տաթևիկ Մարտիրոսյանի կողմից։

Սուր սինուսիտը կամ սուր ռինոսինուսիտը քթամերձ խոռոչների լորձաթաղանթի բորբոքում է, որը սովորաբար զարգանում է վերին շնչուղիների սովորական վիրուսային վարակների՝ օրինակ մրսածության ֆոնին։ Այն ամենատարածված հիվանդություններից մեկն է ինչպես մեծահասակների, այնպես էլ երեխաների շրջանում։ Փորձագետների գնահատմամբ՝ յուրաքանչյուր տասներորդ մեծահասակ տարում գոնե մեկ անգամ ունենում է սուր սինուսիտ։

Ինչ է սուր ռինոսինուսիտը

Սուր ռինոսինուսիտը (ՍՌՍ) քթի և քթամերձ խոռոչների լորձաթաղանթի բորբոքում է, որը տևում է մինչև 12 շաբաթ և ավարտվում է ախտանշանների ամբողջական անհետացմամբ։ Ամենահաճախը պատճառվում է վիրուսներով, հազվադեպ՝ բակտերիաներով։
Աղբյուր՝ EPOS 2020 (European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps)

Առաջացման պատճառները

Հիմնական էթոլոգիական գործոնները՝

·          Վերին շնչուղիների վիրուսային վարակներ (ռինովիրուս, կորոնավիրուս, գրիպի վիրուս)

·          Բակտերիալ վարակ՝ միայն դեպքերի 0․5–2%-ում (հաճախ՝ Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae)

·          Ալերգիկ ռինիտ (որպես նախատրամադրվածություն)

·          Քթի միջնապատի շեղում, պոլիպներ, մուկոցիլիան կլիրենսի խանգարումներ

Ռիսկի գործոններ

 ·       Ծխախոտի օգտագործում

·          Հաճախակի վիրուսային վարակներ

·          Ասթմա և ալերգիկ հիվանդություններ

·          Աշխատանք փոշոտ կամ քիմիական միջավայրում

·          Իմունոդեֆիցիտ

Դասակարգում

Ըստ տևողության՝

·          Սուր ռինոսինուսիտ՝ մինչև 4 շաբաթ

·          Ընդհատվող սուր ռինոսինուսիտ՝ 4–12 շաբաթ

·          Խրոնիկ ռինոսինուսիտ (ԽՌՍ)՝ >12 շաբաթ

Ըստ էթոլոգիայի՝

·          Վիրուսային ՍՌՍ

·          Հետվիրուսային ՍՌՍ

·          Բակտերիալ ՍՌՍ (սուր բակտերիալ ռինոսինուսիտ)

Հիմնական ախտանշաններ (ըստ EPOS 2020)

Ախտորոշման համար անհրաժեշտ է առնվազն 2 ախտանիշ, որոնցից մեկը պարտադիր պետք է լինի՝

·          Քթի փակվածություն

·          Կամ քթային արտադրություն (առջևի կամ հետին հոսքով)

Լրացուցիչ՝

·          Ցավ կամ ճնշման զգացում դեմքի շրջանում

·          Հոտառության խանգարում

·          Հազ (հատկապես երեխաների մոտ)

Բակտերիալ ՍՌՍ-ը կարելի է կասկածել, եթե՝

·          Ախտանշանները պահպանվում են >10 օր առանց բարելավման

·          Կամ նկատվում է կրկնակի վատթարացում նախնական բարելավումից հետո·          Կամ՝ բարձր ջերմություն >38°C + թարախային արտադրություն + ուժեղ ցավ

Ախտորոշում

Ախտորոշումը հիմնվում է կլինիկական գնահատման վրա։ Գործիքային մեթոդները կիրառվում են բարդությունների կամ ախտորոշիչ կասկածների դեպքում՝

·          Ռինոսկոպիա, ԼՕՌ մասնագետի կողմից էնդոսկոպիա

·          ՔԹ խոռոչների ԿՏ՝ ծանր կամ ատիպիկ ընթացքի դեպքում·          Քթային սեկրետի բակտերիոլոգիական վերլուծություն՝ բուժման անարդյունավետության դեպքում
Աղբյուր՝ EPOS 2020, NICE CKS Sinusitis (2023)

Ժամանակակից բուժման մեթոդներ

Վիրուսային ՍՌՍ (մինչև 10 օր)

Սիմպտոմատիկ բուժում՝

·          Քթի լվացում ֆիզիոլոգիական լուծույթով

·          Քթային դեկոնգեստանտներ

Բակտերիալ ՍՌՍ

Հակաբիոտիկներ՝ միայն բակտերիալ վարակին համապատասխանող կլինիկական պատկերի դեպքում՝

Կորտիկոստերոիդներ

Բարդություններ

·          Օրբիտալ բարդություններ՝ փլեգմոնա, ակնաբլթի աբսցես

·          Գանգուղեղային բարդություններ՝ մենինգիտ, ուղեղի աբսցես

·          Ճակատոսկրի օստեոմիելիտ (Pott’s Puffy Tumor)

Բոլոր բարդությունները պահանջում են անհապաղ հոսպիտալացում և մասնագիտացված բուժում։

Կանխարգելում

·          Ձեռքերի հիգիենա և վարակվածների հետ շփումից խուսափում

·          Ալերգիկ ռինիտի կառավարում

·          Ծխելու դադարեցում

·          Գրիպի և պնևմոկոկային պատվաստում

·          Ներքին օդի խոնավության պահպանում

Երբ դիմել բժշկի

·          Եթե ախտանշանները պահպանվում են >10 օր կամ վատթարանում են

·          Բարձր ջերմություն, դեմքի այտուց, ուժեղ ցավի առկայություն

·          Տեսողության խանգարում, կրկնվող ռինոսինուսիտ

·          Բարդությունների նշանների առկայություն

Ամրագրեք ձեր այցը քիթ-կոկորդ-ականջաբան Տաթևիկ Մարտիրոսյանի մոտ Doctor Yan բջջային հավելվածով կամ Doctoryan.am կայքում և խուսափեք զանգերից և հիվանդանոցային հերթերից։