Կերատոկոնուսի բուժումը քրոսլինքինգի միջոցով․ ժամանակակից մոտեցում տեսողության պահպանման համար

Նյութը պատրաստվել է մեծահասակների և մանկական ակնաբույժ, ռեֆրակցիոն վիրաբույժ Մարիամ Վարդանյանի հետ համատեղ։

Կերատոկոնուսը մի հիվանդություն է, որը կարող է հանգեցնել տեսողության խիստ վատթարացման, եթե այն չբուժվի ժամանակին։ Ներկայումս կա բուժման արդյունավետ և միջոց՝ եղջերաթաղանթի քրոսլինքինգ (corneal cross-linking)։

Այս հոդվածում կներկայացնենք՝ ինչ է կերատոկոնուսը, ինչպես է աշխատում քրոսլինքինգ մեթոդը, ում է այն ցուցված, և ինչ արդյունքներ կարելի է սպասել։

Ի՞նչ է կերատոկոնուսը

Կերատոկոնուսը աչքի եղջերաթաղանթի դեգեներատիվ հիվանդություն է, որի ընթացքում եղջերաթաղանթը՝ որը բնականում պետք է գմբեթաձև լիներ, դառնում է ավելի բարակ և սկսում է արտափքվել դեպի դուրս՝ ստանալով կոնաձև տեսք։

Արդյունքը՝ լույսի ճառագայթները աչքում ճիշտ չեն բեկվում, առաջանում է տեսողության վատթարացում, մշուշոտ պատկերներ, լուսային բծեր տեսադաշտում, հատկապես գիշերային ժամերին։

Հիվանդությունը սովորաբար զարգանում է դեռահասության կամ վաղ հասունության շրջանում և կարող է առաջանալ՝

ժառանգական պատճառներով
աչքը հաճախակի տրորելու սովորության պատճառով
որոշ ալերգիկ կամ հորմոնալ խնդիրների ֆոնին

Ինչու է կերատոկոնուսը վտանգավոր

Բուժում չստանալու դեպքում կերատոկոնուսը կարող է հանգեցնել՝

տեսողության խիստ վատթարացման
անհրաժեշտության՝ կրել կոշտ լինզաներ ամբողջ օրը
վերջնական փուլում՝ եղջերաթաղանթի փոխպատվաստման անհրաժեշտության

Դա է պատճառը, որ վաղ ախտորոշումն ու ժամանակին կատարվող միջամտությունը խիստ կարևոր են։

Ինչ է քրոսլինքինգը

Քրոսլինքինգը (Cross-linking) եղջերաթաղանթի ամրացման մեթոդ է, որի նպատակն է կանգնեցնել կերատոկոնուսի առաջընթացը։

Դրա միջոցով ուժեղացվում են եղջերաթաղանթի կոլագենային թելերը՝ դարձնելով այն ավելի դիմացկուն ու կայուն։
Ընդհանուր մեթոդը համատեղում է՝

Ռիբոֆլավին (վիտամին B2)-ով կաթիլներ
Ուլտրամանուշակագույն (UV-A) լույս

Երբ ռիբոֆլավինը ներծծվում է եղջերաթաղանթի մեջ, դրա վրա ազդում են հատուկ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթով, սկսվում է «քիմիական ամրացման» ռեակցիա՝ cross-linking, որն ամրացնում է միջբջջային կապերը։

✅ Ո՞վ կարող է անցնել քրոսլինքինգ

Բուժումը խորհուրդ է տրվում՝

Կերատոկոնուսի հաստատված ախտորոշման դեպքում
Եթե հիվանդությունը գնալով հարաճում է (հաստատվում է տվյալների համեմատությամբ)
Տարիքը սովորաբար՝ 14-40
Եղջերաթաղանթի հաստությունը՝ ≥400 մկմ
Չկան աչքի ակտիվ բորբոքային հիվանդություններ

Քրոսլինքինգը չի ուղղում արդեն եղած բեկող ուժի խանգարումները, բայց կարող է կանգնեցնել հիվանդության վատթարացումը։

Ամրագրեք ձեր այցը մեծահասակների և մանկական ակնաբույժ, ռեֆրակցիոն վիրաբույժ Մարիամ Վարդանյանի մոտ՝ Doctor Yan հավելվածով կամ Doctoryan.am կայքի միջոցով և խուսափեք ավելորդ զանգերից և հիվանդանոցային հերթերից։

Երբ չի կարելի իրականացնել քրոսլինքինգ

Եղջերաթաղանթը չափազանց բարակ է (<400 մկմ)
Առկա է ակտիվ ինֆեկցիա կամ աչքի բորբոքում
Հղիություն կամ կրծքով կերակրում

Ինչպես է ընթանում միջամտությունը

Աչքը տեղային անզգայացվում է կաթիլներով
Հեռացվում է եղջերաթաղանթի վերին բարակ շերտը (էպիթելը)
Ռիբոֆլավինը կաթեցվում է և մնում մոտ 30 րոպե
Դրան հաջորդում է մոտ 3-30 րոպե UV-A ճառագայթում – Արագացված քրոսլինքինգի (Accelerated CXL) ժամանակը կախված է օգտագործվող լույսի ուժից և մեթոդից, ընդհանուև առմամբ այն տևում է 3-10ր միջինում։ Ստանդարտ քրոսլինքինգի տևողությունը (CXL) – 30ր
Աչքին տեղադրվում է պաշտպանիչ լինզա
Տրվում են հակաբիոտիկ և հակաբորբոքային կաթիլներ

Ամբողջ պրոցեսը տևում է 35 րոպեից 1.5 ժամ, կախված մեթոդից։

Վերականգնում և սպասվող արդյունքներ

Աչքը մի քանի օր կարող է լինել գրգռված, մշուշոտ տեսողությամբ
Կատարվում է հերթական զննում 1 շաբաթ հետո
Տեսողության կայունացում սպասվում է մոտ 4-6 շաբաթում
Տեսողությունը կարող է փոքր-ինչ բարելավվել, բայց գլխավոր արդյունքը՝ հիվանդության առաջընթացի դադարեցումն է

90-95% դեպքերում կերատոկոնուսի զարգացումը դադարում է ընդմիշտ։

Հնարավոր կողմնակի երևույթներ

Աչքի ցավ, արցունքահոսություն՝ առաջին 1-3 օրերին
Լուսազգայունություն
Հազվադեպ՝ ինֆեկցիա, խոց եղջերաթաղանթում
Տեսողության կարճատև անկում՝ նախքան բարելավումը

Բոլոր խնդիրները կանխվում են ճիշտ հետվիրահատական խնամքով։

Ամփոփում

Քրոսլինքինգը հանդիսանում է կերատոկոնուսի բուժման գերազանց տարբերակ, որը թույլ է տալիս պահպանել հիվանդի բնական եղջերաթաղանթը և խուսափել բարդ վիրահատություններից։

Եթե ձեզ մոտ ախտորոշվել է կերատոկոնուս կամ առկա է կասկած՝ ժամանակ մի կորցրեք։ Ժամանակին իրականացված քրոսլինքինգը կարող է կանխել տեսողության լուրջ վատթարացումը։

Հիշեք՝ բուժման առավելությունը կայանում է ոչ թե տեսողության վերադարձման մեջ, այլ՝ դրա պահպանման։