Շլություն (ստրաբիզմ)
Նյութը պատրաստվել է ակնաբույժ Ջուլյա Ղարաբաղցյանի հետ։
Շլություն (ստրաբիզմ) աչքերի մկանների աշխատանքի խանգարում է, որի արդյունքում աչքերը չեն ուղղվում նույն ուղղությամբ, և մեկը կամ երկուսն էլ կարող են շեղվել: Այն կարող է զարգանալ տարբեր տարիքներում՝ պատճառելով տեսողության խնդիրներ, ինչպես նաև հոգեբանական անհարմարություններ:
Շլության առաջացման պատճառները
Շլությունը կարող է զարգանալ տարբեր պատճառներով, այդ թվում՝
– Աչքի մկանների կամ նյարդերի խանգարումներ
Աչքերի շարժման համար պատասխանատու մկանները կամ նյարդերը կարող են վատ աշխատել:
– Գենետիկ նախատրամադրվածություն
Շլությունն ունի ժառանգական գործոն. այն ավելի հաճախ է հանդիպում ընտանիքներում, որտեղ արդեն եղել են շլության դեպքեր:
– Վնասվածքներ
Աչքերի կամ գլխի վնասվածքները կարող են խանգարել մկանների կամ նյարդերի աշխատանքին:
– Հիվանդություններ
Որոշ հիվանդություններ, ինչպես շաքարախտը, կարմրուկը, Դաունի համախտանիշը կամ ուղեղի կաթվածը, կարող են նպաստել շլության զարգացմանը:
– Անհավասար տեսողություն
Եթե մեկ աչքը շատ ավելի լավ է տեսնում, քան մյուսը, ուղեղը կարող է սկսած թույլ աչքի միջոցով ստացվող տեղեկությունները անտեսել՝ նպաստելով շլությանը:
Շլության ախտանիշները
Շլությունը ունի մի շարք ակնհայտ ախտանիշներ, որոնք հեշտությամբ նկատելի են՝
– Աչքերի շեղում
Մի աչքը կարող է ուղղվել առաջ, իսկ մյուսը՝ կողք, վերև կամ ներքև:
– Կրկնակի տեսողություն
Շլություն ունեցող մարդիկ կարող են տեսնել երկու պատկեր՝ միմյանց վրա:
– Տեսողության անպայմանություն
Եթե ուղեղը անտեսում է շեղված աչքի տեսողական տեղեկությունները, կարող է զարգանալ տեսողության թուլացում:
– Գլխացավեր կամ հոգնածություն
Որպեսզի օրգանիզմը կարողանա տեսնել ճիշտ պատկեր, մարդիկ կարող են փորձել ուժեղացնել կենտրոնացումը, ինչը կհանգեցնի հոգնածության և գլխացավերի:
Շլության տեսակները
Շլությունը կարող է լինել տարբեր ձևերի՝ կախված շեղման ուղղությունից և պատճառներից.
– Էզոտրոպիա
Աչքերը շեղվում են դեպի ներս:
– Էկզոտրոպիա
Աչքերը շեղվում են դեպի դուրս:
– Հիպերտրոպիա
Մի աչքը ուղղվում է դեպի վերև, մյուսը՝ ներքև:
– Հիպոտրոպիա
Աչքը ուղղվում է դեպի ներքև:
Շլության բուժումը
Շլության բուժումը կախված է հիվանդության տեսակից և ծանրությունից: Հիմնականում օգտագործվում են հետևյալ մեթոդները.
– Ակնոցներ կամ կոնտակտային ոսպնյակներ Եթե շլության պատճառը տեսողության խնդիրն է, ակնոցները կարող են օգնել ուղղել աչքերի դիրքը:
– Աչքի վարժանքներ
Հատուկ վարժանքներ, որոնք բարելավում են աչքի մկանների աշխատանքը:
– Վիրաբուժական միջամտություն
Եթե մյուս մեթոդները անարդյունավետ են, կարող է անհրաժեշտ լինել վիրահատություն՝ աչքերի մկանների ուղղման համար:
– Օկլյուզիա
Երբեմն շեղված աչքի թուլացած մկանների վերականգնման համար օգտագործում են աչքափակիչ, որը ստիպում է ուղեղը կենտրոնանալ թույլ աչքից ստացված տեղեկությունների վրա:
Շլության կանխարգելումը
Շլության լիարժեք կանխարգելումը բարդ է, բայց հետևյալ միջոցները կարող են նվազեցնել ռիսկը.
– Տեսողության կանոնավոր ստուգում
Տեսողության պարբերական ստուգումները կարող են ժամանակին հայտնաբերել շլության նշանները:
– Առողջ ապրելակերպ
Որոշ հիվանդությունների վերահսկումը, ինչպես շաքարախտը, կարող է կանխել շլության զարգացումը:
– Աչքերի պաշտպանություն
Վնասվածքներից խուսափելը կարևոր է՝ շլության առաջացումը կանխելու համար:
Շլության ախտանիշների դեպքում կարևոր է դիմել ակնաբույժի՝ ճիշտ ախտորոշման և բուժման համար: